زمینه و هدف: تجویز نامناسب آنتیبیوتیکها یکی از علل اصلی بروز مقاومت آنتیبیوتیکی بوده و موجب فشار و صرف هزینههای گزاف در نظام سلامت و اقتصاد خانوادهها میگردد. مطالعه حاضر به منظور تعیین الگو و عوامل موثر بر تجویز آنتیبیوتیک در مراکز بهداشتی درمانی انجام شده است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، ۱۰۶۸ برگ از نسخ پزشکان عمومی مراکز بهداشتی درمانی شهرستان ساوجبلاغ بطور تصادفی ساده بررسی شد. متغیرها شامل سن، جنسیت بیماران و پزشکان، فراوانی تجویز آنتیبیوتیک، میزان درمان ترکیبی، نحوه تجویز، نوع و تیپ دانشگاه تحصیلی، وضعیت استخدامی و تجربهکاری پزشکان، فصول سال و نوع دفترچه بیمه بیماران بود. آنالیز آماری بوسیله نرمافزار SPSSv,۱۸ انجام شد.
یافته‌ها: بیش از نیمی از نسخ (۸/۵۶%)، حداقل یک قلم آنتیبیوتیک داشتند. برای حدود یک چهارم از بیماران درمان ترکیبی تجویز شده بود. در ۱/۵۷% نسخ حاوی آنتیبیوتیک، حداقل نحوه تجویز یکی از اقلام آنتـیبیوتیکی از نظر معیارهای سنجش علمی، نادرست بود. از بین این معیارها، بیشترین خطا در درج دفعات مصرف در هر روز (۷۲/۶۷%) و کمترین خطا در درج مقدار مصرف در هر بار (۹/۲۱%) مشاهده شد. بین سن، جنسیت و نوع دفترچه بیمه بیماران، تجربهکاری پزشکان و فصول سال با تجویز آنتیبیوتیک از نظر آماری رابطه معنیداری وجود داشت (۰۵/۰>P).
بحث و نتیجه‌گیری: درمان ترکیبی و تجویز غیرعلمی آنتیبیوتیکها به قشر جوان برای سلامت و اقتصاد جامعه نگرانکننده است. بازنگری در پروتکلهای درمانی و شیوههای نظارتی، تغییر در خرید خدمت پزشکان، طراحی و اجرای مداخلات آموزشی عملیاتی و هدفمند، آموزش ضمن خدمت پزشکان با اولویت تجویز منطقی داروها و مهارتهای نسخهنویسی توصیه میگردد.
