زمینه و هدف: استرس بیحرکتی به سیستم عصبی آسیب می رساند و صدماتی نظیر اختلال در یادگیری و حافظه، اضطراب و افسردگی را به جای میگذارد. جعفری (Petroselinum crispum) دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضددیابتی، ضدالتهابی و محافظتکننده کبد است. در این مطالعه اثر عصاره هیدروالکلی جعفری را بر یادگیری و حافظه فضایی و رفتار اضطرابی القا شده توسط استرس مزمن بی حرکتی در رتهای نر بالغ نژاد ویستار بررسی نمودیم.
مواد و روش ها: ۶۰ سر رت به ۶ گروه تقسیم شدند: کنترل، استرس، جعفری۱، جعفری۲، استرس-جعفری۱ و استرس-جعفری۲. برای القای استرس، حیوانات به مدت ۲۱ روز متوالی هر روز ۶ ساعت در مقیدکننده قرار داده شدند. تیمار عصاره جعفری نیز در همین دوره با دوزهای mg/kg ۱و ۲ به صورت گاواژ انجام شد. یادگیری و حافظه فضایی و رفتار اضطرابی به ترتیب با استفاده از ماز آبی موریس و ماز بعلاوه مرتفع مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته ها: نتایج حاصل از ماز آبی موریس نشان داد که زمان و مسافت طی شده برای رسیدن به سکوی پنهان در گروههای استرس-جعفری ۱ و۲ در مقایسه با گروه استرس به طور معنی داری کاهش یافت (به ترتیب ۰,۰۱p < و ۰,۰۵ p <). در تست پروب، این گروه ها در مقایسه با گروه استرس، مسافت و زمان بیشتری را در ربع دایره هدف سپری کردند (گروه استرس-جعفری۱، ۰,۰۵ p <و گروه استرس-جعفری۲، ۰,۰۱p <). نتایج حاصل از ماز بعلاوه مرتفع نیز نشان داد که درصد ورود به بازوی باز و درصد زمان ماندن در این بازو در حیوانات گروههای استرس-جعفری ۱و ۲ در مقایسه با گروه استرس به طور معنی داری بیشتر بود (۰,۰۵p <).
نتیجه گیری: نتیجهگیری میشود که عصاره هیدروالکلی جعفری موجب بهبود یادگیری و حافظه فضایی و کاهش رفتار اضطرابی در رتهای مواجه شده با استرس بیحرکتی مزمن میشود و احتمالاً میتواند در کاهش اختلالات ناشی از استرس مؤثر باشد.
