نشریه دانشگاه

زمینه و هدف:  نوجوانی مرحله گریزناپذیر از تحول آدمی است که به دلیل حساسیت ویژه همواره موردتوجه واقع‌شده است. نوجوانی و اوایل جوانی زمانی مناسب برای شکل‌گیری هویت (احساس و مفهومی از خود) است که تاریخچه گذشته فرد و توانمندی‌های موردنیاز برای سلامت روان‌شناختی در بزرگ‌سالی را درهم می‌آمیزد. یکی از جدی‌ترین خطرات این دوران گرایش نوجوان به مواد مخدر و سوءمصرف مواد است و یکی از شایع‌ترین اختلالات در دوره نوجوانی و جوانی است. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط میان سبک‌های هویت و سوءمصرف مواد در دانشجویان است.

روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه همبستگی و از نوع مقطعی است که بر روی 339 نفر از دانشجویان پسر که در دانشکده‌های مختلف دانشگاه علوم پزشکی البرز مشغول به تحصیل بودند انجام‌شده است .نمونه‌گیری به روش سرشماری صورت گرفت. جهت جمع‌آوری داده‌ها از دو پرسشنامه استانداردشده سبک هویت (ISI-G6) و پرسشنامه تشخیص افراد در معرض اعتیاد استفاده گردیده است. جمع‌آوری داده‌ها در یک مرحله و توسط پژوهشگر انجام گرفت و پس‌ازآن داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی در نرم‌افزار SPSS ویرایش 18 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که 35.8% دانش آموزان دارای سبک هویت اطلاعاتی و 27.4% آن‌ها دارای سبک هویت هنجاری و 36.8% نیز دارای سبک هویت اجتنابی/ سردرگم می‌باشند. همچنین میزان گرایش به سوءمصرف مواد در کل نمونه‌ها 47.3% است. نتایج آزمون کای دو نشان می‌دهد که بین گرایش به سوءمصرف مواد در دانش آموزان و سابقه اعتیاد (P=0.000) در خانواده و مصرف سیگار (P=0.000) رابطه معنی‌داری وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره نشان می‌دهد که افراد با سبک هویت هنجاری تقریباً 3 برابر شانس بیشتر برای گرایش به مواد و افراد با سبک هویت اجتنابی تقریباً 6 برابر شانس بیشتر برای گرایش به مواد در برابر افراد با سبک هویت اطلاعی را دارا می‌باشند. افرادی که سابقه مصرف مواد در خانواده را ندارند 66 درصد شانس کمتری در مقایسه با افرادی که سابقه مصرف مواد دریکی از اعضای خانواده خوددارند برای گرایش به سوءمصرف مواد دارا می‌باشند.

نتیجه‌گیری: بین سبک‌های هویتی و گرایش به سوءمصرف مواد در دانشجویان رابطه معنی‌داری (p=0/001 ) وجود دارد.